Fairtrade wil een eerlijke wereld met gelijke kansen voor iedereen. Een stap in die richting is een leefbaar loon voor boeren en arbeiders in ontwikkelingslanden. Dat is genoeg inkomen voor eten en kleding, onderwijs voor kinderen, medische zorg, een dak boven je hoofd, plus ‘n beetje extra voor noodsituaties en om te sparen, nadat de landbouwkosten volledig gedekt zijn.
Wist je dat dit één van de mensenrechten is? Artikel 23 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens: “Eenieder, die arbeid verricht, heeft recht op een rechtvaardige en gunstige beloning, welke hem en zijn gezin een menswaardig bestaan verzekert…”.
Belangrijk
Zonder een stabiel inkomen kunnen boeren niet investeren in hun onderneming, de toekomst van hun kinderen én in de gemeenschap. Hierdoor wordt armoede in stand gehouden. En we kunnen het niet vaak genoeg zeggen, maar armoede is de grondoorzaak van kinderarbeid, ontbossing, milieuvervuiling en andere schendingen van mensenrechten. Zonder een hogere prijs te betalen aan de boeren is het voor hen niet mogelijk om uit deze armoede te komen.
Minimum loon
‘Maar’, zeg je misschien, ‘bijna elk land kent toch een minimum loon? Is dat dan niet genoeg?’ Helaas niet. Het minimumloon dat veel landen wettelijk hebben vastgelegd, is meestal een stuk lager dan het leefbaar loon (soms zelfs minder dan de helft) en voorziet dus niet in de basisbehoeften van een persoon of gezin. En zelfs is er vaak geen handhaving van de uitbetaling van minimumlonen omdat overheden daar te weinig geld voor hebben.
Wat doet Fairtrade?
Fairtrade werkt met minimumprijzen per productsoort om boeren meer zekerheid te bieden. Daarnaast heeft Fairtrade als enige keurmerk een vaste, niet onderhandelbare premie. Dat resulteert in een beter inkomen voor boeren maar voorziet meestal niet in een leefbaar loon. Om boeren daadwerkelijk een leefbaar inkomen te laten verdienen, ontwikkelde Fairtrade een methode om per product en per land de prijs te berekenen die de boer moet ontvangen. Dit is de leefbaar inkomen referentieprijs ofwel Living Income Reference Price (LIRP). En nu komt het mooie: binnen Fairtrade is een aantal bedrijven al bereid om de LIRP te betalen.
Wie dan?
Ja, nu wil je natuurlijk ook een paar verhalen lezen! Nou, één van die bedrijven die als pilot extra betaalt om bij te dragen aan de bestrijding van armoede, is Lidl voor de cacao in haar ‘Way to Go’ repen.
Tony’s Chocolonely koopt zijn cacao bij boeren in Ghana en Ivoorkust. Tony’s betaalt een hogere prijs voor alle cacao in zijn repen en vult daarmee het gat tussen de marktprijs en het leefbaar inkomen.
Superunie, de inkooporganisatie voor 13 supermarkten in Nederland, koopt al 15 jaar haar thee in bij Bogawantalawa in Sri Lanka. Deze grote theeproducent heeft wel 11 plantages en 12 fabrieken. De thee wordt er sinds 10 jaar ingekocht onder Fairtrade voorwaarden. Toch is ook hier een leefbaar loon niet vanzelfsprekend. Samen met Fairtrade onderzoeken Superunie en Bogawantalawa wat de actuele lonen op de plantages zijn en die leggen ze naast berekeningen voor leefbaar loon. Op basis van die uitkomsten gaan ze bespreken langs welke stappen ze concreet toewerken naar betere arbeidsvoorwaarden en een eerlijkere wereld.
Lidl Duitsland kondigde onlangs aan dat zij voor haar complete assortiment bananen een leefbaar loon wil gaan betalen. In samenwerking met Fairtrade worden ook hier de huidige lonen vergeleken met het leefbaar loon (dat overigens per regio kan verschillen). Lidl Duitsland zal het verschil voor haar rekening nemen en zegt dat ze dat niet zal doorberekenen aan de consument.
Ben & Jerry’s betaalt de leefbaar inkomen prijs voor de cacao in hun ijs. Voor andere ingrediënten, namelijk suiker, koffie, vanille en bananen willen ze dit in de toekomst ook gaan realiseren.
Genieten met een goed geweten
Met de aankoop van Fairtrade producten maak je als consument de bewuste keuze om niet alleen voor jezelf, maar ook voor de producent iets goeds te doen. Het is fijn om te weten dat sommige van onze fabrikanten hun nek durven uit te steken om nóg meer bij te dragen: allereerst aan de leefomstandigheden van de boeren en arbeiders. Daarnaast bevorderen ze het klimaat doordat deze boeren klimaatbewuste en duurzame keuzes in hun bedrijf kunnen doorvoeren. Tot slot stellen ze daarmee onze toekomstige consumptie van bijvoorbeeld koffie en cacao weer een beetje meer veilig. Als je dat weet, geniet je toch pas echt?!